Eskualdeko kultura-politika : orientazio nagusiak
Eskualdeak, Estatuarekin eta gainerako lurralde taldeekin batera, kultur arloko erantzukizuna du. Lehentasunezko 6 ardatzetan zerrendatuta, Akitania Berriaren ekintza kogenerazio-logika batean oinarritzen da, gailuen konbergentzia aplikatzeko.
Eskualdeko kultura-politika honako hauen inguruan egituratuta dago: kultura-ekonomia, enplegua, lurraldearen kultura-antolamendu iraunkorra, kultura-aniztasunari laguntzea, guztiok kulturarako sarbidea izatea, eta kultura-eragileen prestakuntza eta profesionalizazioa.
Eskualdeak, halaber, «Kultura-eskubideen aldeko boluntarioak» izeneko ikuspegia jarri zuen abian, honako hauek zuzenduta: Jean-Michel Lucas eta Aline Rossard. Planteamendu horri esker, 70 bat eragile artistiko eta kulturalen gogoetetan oinarrituta, eskualde-politiken definizioari eta aplikazioari buruzko aurrekonizazioak zehaztu ziren.
Azkenik, Akitania Berriko Eskualdeak kulturaren aldeko ekintzak gauzatzen ditu kultura-agentziekin eta FRACekin (arte garaikideko eskualdeko funtsak) lankidetza estuan, eta 2019ko ekainean MÉCA inauguratu zuen, Akitania Berriko arte-sorkuntzaren laborategi berria.
Eskualdeko kultura-politikaren lehentasunezko ardatzak
Industria kulturalak, sortzaileak eta digitalak garatzea
Liburua, zinea eta egungo musikak dira eskualdeko kultura-politikaren ardatz nagusiak Akitania Berriko lurralde osoan. Horrenbestez, Eskualdeak sektore espezifikoen kontratuak egin ditu bere bazkideekin (Estatua, Liburuaren Zentro Nazionala eta Musikaren Zentro Nazionala), liburuaren eta egungo musiken sektorea egituratzeko eta finkatzeko.
CNC, sei Sail eta eskualdeko taldea lotzen dituen elkarteak Akitania Berriari zinemaren eta ikus-entzunezkoen sektorearen aldeko bigarren funts nazionala izateko aukera ematen dio.
Eskualdeak eremu kulturalaren garapen digitala bultzatzen du. Akitania Berriko kultura-eragileek tresna digitalez jabetzea du helburu. Esparru horretan, kultura digitalaren sektorea bultzatzen du, ezagutzak eta praktikak trukatzea sustatzen du eta esperimentazio digitalarekin laguntzen du, estetika guztiak proiektuen deialdien bidez nahastuta.
Lurraldeen kultura-antolamendu jasangarriari laguntzea
Eskualdeak operadoreei laguntzen die kultur eta arte-eskaintza aberatsa, askotarikoa eta kalitatezkoa proposatuz: kultura-ekipamenduak sortzeko eta berritzeko laguntzak, profesionalak zabaltzeko lekuak, kultura-adierazpenak…
Zuzeneko ikuskizunen sorkuntza babestea
Dantza, musika, antzerkia, opera, zirkoko arteak, txotxongiloen arteak, kaleko eta eremu publikoko arteak, arte anitzak… zuzeneko ikuskizuna zeharkatzen duten hainbeste estetika dira.
Eskualdeak sorkuntza eta hedapen artistiko profesionaleko operadoreen egituraketa babesten du, bere agentziekiko osagarritasunean, eta funtsezko ekarpena egiten dio lurralde-sareari.
Akitania Berriko Eskualdeak arte-talde profesionalekin eta lurraldeko operadoreekin batera egiten du lan, ikuskizunak tokiko mailan, Akitania Berrian, Frantzian edo atzerrian nabarmentzeko 3 gailuren inguruan.
- Estatuaren etiketak edo izenak: artistek edo kultura-operadoreek zuzentzen dituzten egiturei ematen zaizkie. Horien helburua deszentralizazioaren eta lurralde-sarearen mugimenduan kokatzen da, lurralde-kolektibitateekin eta Estatuarekin lankidetzan.
- Fabrika-lekuak: lurraldeko eragile kulturalak kalifikatzen dituen izena. Arte-sorkuntza babestea, laguntzea edo kalifikatzea dute helburu. Baliabide horiek sorkuntzaren eta praktika artistikoen arteko loturan parte hartzen dute.
- Tokirik gabeko sasoien eta lurraldeen eszenak: toki bat kudeatzen duten edo programazioa nomada duten obren eta pertsonen arteko loturan funtsezko zeregina duten kultura-operadoreak dira.
Arte-sorkuntza garaikidea babestea
Estatuarekin batera, FRACen (arte garaikideko eskualdeko funtsak) ardura nagusia izanik, Eskualdeak politika boluntarista bat garatu du arte plastikoen eta ikusizko arteen arloko aktoreei laguntzeko. Estatuarekin eta Astre sarearekin 2018ko ekainean sinatutako sektoreko kontratu batek (eskualdeko arte garaikideko 70 aktore federatzen ditu) politika horren helburuak eta ardatzak zehazten ditu.
Eskualdeko hizkuntzen eta kulturen aldeko politika publiko itundua egituratzea
Akitania Berriko Eskualdeak, bere nortasuna gordetzearen eta eskualdeetako hizkuntzak sustatzearen inguruan legeak ematen dizkion misioak errespetatuta, bere lurraldeko hizkuntza eta kultura erregionalak (euskara, okzitaniera eta poitevin-saintongera) babesteko politika boluntarista eraiki du. Hala, 2021eko martxoaren 29an, 2021-2024 ibilbide-orria jarri du martxan, hainbat helburu nagusiren inguruan eraikia:
- Transmisioa eta sozializazioa, euskararen bulego publikoari eta okzitanieraren bulego publikoari eskuordetutako eginkizunak.
- Hiztunen kopurua handitzea.
- Eskualdeetako hizkuntzetako kultura-praktikak garatzea, eragile artistiko eta kultural egituratzaileei laguntzak emanez, hala nola Dordoina-Périgordeko kultura-agentzia, CIRDOC-Inoc, Euskal Kultura Institutua, Limousineko Ikasketa Okzitanoen Institutua eta UPCP-Métive.
Ondarea aztertu eta baloratzea
Akitania Berriko Eskualdeak onartzen du kultura-ondarea funtsezko faktorea dela bere lurraldeak garatzeko, eta batzuentzat baliabide erabilgarri nagusia izaten jarraitzen duela. Azalera handia duen eskualde batean, ondarearen balioesteak aukera ematen du, beraz, antolamendu arrazoituaren ideia aldezteko, lurralde osoan presente dagoena eta lurralde-ekitate bidezkoagoa duena.
Eskualdeko ekintzak bi osagai ditu :
- Ondarea balioesteko politika publikoa, Kontu-hartzailetza Araudi baten bidez, 2017ko urriaren 23an bozkatua, ezagutzaren, zaharberritzearen eta bitartekaritzaren inguruan,
- eta Eskualdeari dagokion gaitasun zientifikoa. Kultura Ondarearen Inbentario Orokorraren helburua ikerketa horien emaitzak zehaztu eta aztertzea da, baina baita balioztatzea ere, transmisio- eta bitartekaritza-ekintzen bidez.
Eskualde-politika horri esker, erronka hauei erantzun dakieke :
- Ezagutza, proiektuen kalitate-baliabide gisa.
- Ondarea garapen ekonomiko eta turistikorako faktore gisa balioestea.
- Herritarra kalitatearen eta berrikuntzaren arloko bitartekaritza-politikaren erdian inskribatzea.
- Lurralde-ekitatean oinarritutako eta denboran oinarritutako eskualde-politika.
Osasun-krisiaren eragina
Akitania Berriko Eskualdeak zenbait ekimen jarri zituen abian osasun-krisian, kultura-sektorea babesteko eta suspertzea lehenesteko.
- Larrialdietarako funts bat : elkarteen diruzaintzari laguntzeko eskualdeko funtsak, 371.000 eurokoak.
- Akitania Berria Rebond : trantsizio eta errekonkista teknologikorako plana, zeinaren kultura- eta sorkuntza-ekonomiako osagaiak milioi bat euroko premiazko laguntza eskatzen duen Art et Essai zinementzat, bitartekarien dispositiboa indartzea eta gazteei zuzenean ematen zaizkien laguntzak sendotzea 400.000 euroan.
- Kultura-sektoreko egituren segurtasuna : 2020. eta 2021. urteetako diru-laguntzak mantentzea, osasun-larrialdiak baliogabetu edo aldatutako proiektu edo manifestazio bat egiteko, eta 2020an eta 2021ean erakunde pribatu eta publikoen onerako konprometitutako diru-laguntzak mantentzea, urteko jarduera-programetarako eta funtzionamendu orokorrerako, %10erainoko arrazoizko etekinarekin.
Kulturari laguntzeko aukerak
Agindu berriaren bide-orriak Kulturaren orientazio eta garapenerako eskema bat prestatzea aurreikusten du, lurraldeko eragile profesionalekin hitzartuta.
Gainera, lehentasun hauek agertzen dira :
- Esku hartzeko erregelamenduen bilakaera, zeharkakotasuna eta krisiaren ondoko testuingurura eta ekosistema kulturalen erronketara egokitzea errazteko, bai eta sektoreko kontratuen bateratzea ere. Entretenimendu-kontratu bizia eta kultura-ondare materiala eta ez-materiala aztertu behar dira.
- Lehia-sareak eta -poloak indartzea.
- Energia-trantsizioaren azelerazioa.
- Funts propioei eta kultura-egituren errodamendu-funtsei buruzko lana.
- Kultura-enplegurako itun bat egitea.
- Eskualdeetako hizkuntzen eta kulturen aldeko ekintzari buruzko lan-liderra.